Obecne ulice Wełniany Rynek i Hawelańska wchodzą w skład średniowiecznego układu urbanistycznego Starego Miasta ujętego w gminnej ewidencji zabytków.1 Zysnarski Jerzy, Od Abdeckere i do Żwirowej, czyli klucz do toponomastyki Gorzowa, [w:] Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny,2007, nr 14, s. 31-70.2 Mały słownik kultury dawnych Słowian, pod red. Lecha Leciejewicza, Warszawa 1988, s. 367.Znajdują się w północno-wschodniej części Starego Miasta. Wytyczono je i zabudowano po lokacji miasta 2 lipca 1257 roku. Wełniany Rynek to część dawnej ulicy, która równolegle do głównego traktu, poprowadzona była łukiem od strony północnej i zmierzała w kierunku bram miejskich: Santockiej (od wschodu) i Młyńskiej (od zachodu). Natomiast obecna Hawelańska to krótsza, poprzeczna ulica wyznaczająca kwartały zabudowy oraz łącząca północny odcinek murów obronnych z rynkiem i farą(Stary Rynek i katedra). Od średniowiecza handel wełną i sukiennictwo przyczyniały się do gospodarczego rozwoju miasta. Landsberg an der Warthe(od 1945 roku Gorzów Wielkopolski) słynął z targów wełnianych i manufaktur. Obecna nazwa ulicy Wełniany Rynek upamiętnia lokalizację wagi wełnianej, zbudowanej w XVII wieku i rozebranej w 1882 roku. Na starych pocztówkach i zdjęciach zaskakuje obecność tramwajów, ale od 1899 roku do lat 70. XX wieku przez Stary Rynek oraz obecnymi ulicami Hawelańską i Wełniany Rynek prowadziła trakcja tramwajowa, która łączyła Nowe Miasto z Zamościem. Według „Ziemi Gorzowskiej” z dnia 2 września 1945 roku „Wollstr.” przemianowano na „Pocztową”, a „Poststr.” na „Hawelańską”. Jednakże historia nazewnictwa tych ulic jest o wiele bardziej skomplikowana. Ulica Hawelańska (od sierpnia 1945 roku)to dawna Poststrasse, ale także Junkergasse (1703-1807). Od 1989 roku Wełniany Rynek (wschodnia część) i ul. Pocztowa (zachodnia część) to dawna Wollstrasse. Na przestrzeni dziejów nazywano ją różnie: Baugaße (1719), Bau- oder Hinterstraße (1800),Wollstraße (przed 1825), Wolska (od maja do września 1945), Pocztowa (od sierpnia 1945), Juliana Marchlewskiego (od 1950).1Nazwa „Hawelańska” upamiętnia jedno z plemion słowiańskich. Hawelanie, Hawolanie, a właściwie Stodoranie, to plemię połabskie, zamieszkujące ziemię nad rzeką Hawelą. Głównym ich ośrodkiem była Brenna (Branibor), dziś Brandenburg nad Haweląw Brandenburgii. Wspomniani wielokrotnie w źródłach z VIII-XII wieku, odgrywali czołową rolę w grupie plemion południowowieleckich, przekształcając się w końcu w państwo wczesnofeudalne, które podbili Niemcy. W 983 roku w wyniku zwycięskiego powstania odzyskali niepodległość, którą zdołali utrzymać do połowy XII wieku. 2 Najsłynniejszą przedstawicielką Hawelan była Drahomira (zmarła około 936 roku), żona księcia czeskiego Wratysława I oraz babka Dobrawy, żony polskiego księcia Mieszka I.Obecnie część polskich archeologów nie zalicza Hawelan/Stodoran do Słowian. Najbardziej charakterystycznym elementem skrzyżowania ulic Wełniany Rynek i Hawelańskiej jest symboliczna Studnia Czarownic. Hexenbrunnen (niemiecka nazwa) upamiętnia dziewczyny i kobiety, które od XVI do XVIII wieku oskarżano o uprawianie magii i konszachty z diabłem. Poddawane torturom „przyznawały się”, że są czarownicami i po pokazowych procesach ginęły nastosach lub szubienicach. Studnia pierwotnie stała na dziedzińcu starego Domu Komendanta, na miejscu którego w 1930 roku wybudowano Stadtsparkasse (Miejska Kasa Oszczędności), która obecnie stanowi siedzibę Urzędu Miasta przy ul. gen. Władysława Sikorskiego 4. W 1995 roku Studnię przeniesiono na wspomniane skrzyżowanie. Oryginalne zwieńczenie studni nie przetrwało do naszych czasów, więc z okazji 740-lecia miasta, ufundowano nowe. Autorką współczesnej rzeźby czarownicy jest gorzowska rzeźbiarka Zofia Bilińska.

ZABYTKI GORZOWA

Made by Oskar Młodziński. See my website by clicking here.

Copyright © 2023  Oskar Młodziński 

Zabytki Gorzowa Wielkpolskiego

Poznaj WebWave i twórz strony internetowe bez kodowania!

Jeśli chcesz tworzyć samodzielnie strony internetowe bez kodowania, to koniecznie zapoznaj się z aplikacją WebWave.

• Daje ona wolność w tworzeniu własnych projektów, jak również możesz skorzystać z gotowych szablonów, które na pewno spełnią Twoje oczekiwania.

W WebWave możesz stworzyć strony internetowe z dokładnością co do 1px. i nie musisz znać kodu żeby dokładnie ustawić wszelkie elementy. Wszystko odbywa się w bardzo prosty sposób, na zasadzie drag&drop, czyli przeciągnij i upuść. Masz dostęp do bezpłatnej bazy zdjęć, możesz tworzyć wiele interesujących animacji, dzięki temu twoja strona będzie żyła.

A jeśli interesuje Cię tworzenie stron internetowych dla swoich klientów, to w WebWave jest to możliwe!

Jeśli chcesz stworzyć stronę internetową, to koniecznie sprawdź możliwości WebWave. Dokonaj bezpłatnej rejestracji i przekonaj się jakie to łatwe i zdecydujesz, czy chcesz korzystać z WebWave.

Nie czekaj i kliknij w poniższy przycisk, dokonaj bezpiecznej, bezpłatnej rejestracji:

Agnieszka Dębska

Miejski Konserwator Zabytków

Źródło: Gorzowskie Wiadomości Samorządowe